Friedrich maitea:

Uste dut idazten dizudan azken gutuna dela. Badakit ezinezkoa dela zure erantzuna, eta hala ere berriro ezin izan diot eutsi nire fantasiaren mugei. Ez dut uste PTT Posta zerbitzuak aurretik bidalitako gutun guztiak inora entregatu dituenik, baina ez dizkit itzuli ezta ere eta horrek esperantza ematen dit. Zuk ez bada, beste inork, zoriaren zoriz, gure istorioa aurkituko duelakoan. Sophiak dio ez duela zentzurik, ez zaudela gehiago gure artean, eta joaten utzi beharko zintudala behingoz. Nola ukatu ordea nire begiek orain bi urte ikusi zutena? Ez nuen zalantzarik orduan eta ez dut orain ere, baina… hala ere nire ongizateagatik aurrera egin behar dut. Gutun hau beraz azkena da, Fournier anaien eskuetan utziko dut, zure mamuaren beldur dira ni baino gehiago. Gutxienez zor hori kobratuta utziko dut.

Paris uztear nago. Folies-Bergèrek ez nau gehiago maite. Nire azal zaharkituak jada ez du gaztaroan bezalako zirrararik eragiten, eta gerraren itzalak gizonen fantasiak lausotu ditu, euren galderak eta susmoak zanpatu. Ziurtasuna eta boterearen atzetik dabiltza, jada ez dute artea, poesia eta dantza maite, are gutxiago sekretuen hizketa edo sorginen ahotsa.

Adinak ere galdu nau ez dut ukatuko, Ameriketatik iritsitako emakume eder eta beltzaran batek hartu du antzerki eta dantzazaleen begirada guztia, Josephine Baker deitzen da. Zeruan izar berri bat nirea itzaltzen den bitartean. Edonola ezin naiz geratu nire erorketa ikustera, gainera iparralde honek nire hezurretan ahultzen nau.

Zugan pentsatuz aritu naizaldaketak datozela eta, urduri, ezinbestean, oroimenetan galduta. Zure esku habilek hainbatetan erakutsi didate eta benetako zirrara zer den, hainbeste faltan botatzen dudana. Ametsgaiztoak aldentzen laguntzen dit zure gogoak, inoiz baino estuago heltzen nautenean ere.

Ez nau nostalgiak bakarrik mugitu ordea. Gutun bat jaso dut. Gure taldeko lagun min batek idatzi berri nau hegoaldetik. Badakizu nork. Antza, Lore-Jolasa berpiztu nahi dute. Badakizu-nor-en ideia izanik, ziur lizunkerietan aritzeko aitzakia dela, eta etsaiak engainatzeko trikimailua ere, noski. Baina beldurtzen nau ni bezalako emakume baten gaitasunak zertarako behar dituzten galdetzeak. Susmo bat dut laztana. Nire SUSMO hoietako bat, ez dakit zer den oraindik. Adinaren gauzak agian, baina bada zerbait. Ezagutzen nauzu. Inork baino hobeto. Ezin zaio uko egin deiari. Gainera gauzak mugitzen ari dira bertan, ez dakit taldeko beste kideekin inor kontaktuan jarri den, baina… indar handiak… usaintzen ditut airean.

Edonola Sara-ra itzultzekoa naiz. Sophiak dio ez dagoela niretzat ezer bertan. Berak ez du ulertzen. Herriak deitzen nau. Lurrak. Agian ez da bidaia zuzena izango, ordea ekialdera detour txiki bat egin behar dut. Arriskutsua bada ere.

Beti botako zaitut faltan, baina ez dizut permisurik eskatuko laztana, badakizu hori ere. Bizi zinela hasi nuen tradizio bat, alargun bezala mantenduko dudana.

Zure maitea betiko. C.C - Claudine Clauvel

Viena, Lehen Austriar Errepublika, 1920ko Otsailak 29an

Gustave adiskide maitea,

Nolabaiteko nostalgiak hartuta jaso dut zure gutuna. Milaka kilometrotara bada ere, benetan pozgarria da jakitea eguzki izpien beste aldean gure laguntasun zaharrak bizirik jarraitzen duela ikusteak.

Oraindik liluratuta naukazu Pariseko erosotasunak atzean utzi eta Tuvalura joateko hartutako erabakiaz. Ez nuen zure berririk orren goiz espero, baina kasualidadea edo, zure gutuna garai bitxian iritsi zait. Ni ere gauero errepikatzen den amesgaizto batek atsekabetzen nau, aspaldian lurperatuta utzi genituen oroitzapenak errotik ateraz.

Haurtzaroko irudimenak zirena, larritasun estua hartzen ari dira azkenaldian. Zer gogoratzen duzu zuk jolasean ari ginela aitak zuzentzen zituen tren-tuneleko obretan sartu ginenean? Beti nahi izan dut oroitzapena ezabatu, baina haragi ustelaren kiratsa gogoratzeak ikara ematen dit oraindik.

Izan ere, aipatzen duzun ikurra bada trenbide lanetan ikusi genuen zerbait. Inoiz ez diot garrantzirik eman, harginen markak zirela pentsatu izan dut beti. Baino nola da posible Tuvalun ere aurkitzea? Hau gutxi balitz, joan den astean gure lagun Camillen gutun bat jaso nuen eta begira zein seilu bitxia. Zuk ere antzematen al duzu marka edo nere irudipena da?

Ondo dakizu sineskeriak errazki onartzen ez dituen gizona naizela, baina azkenaldiko gertaerek kolokan jarri naute. Adi egon gaitezen, lagun. Badut susmoa hurrengo egunek luzaroan saihestu ditugun pasarte horietara hurbilduko gaituztela.

Besarkada estu bat,

Karl Otto Eberhardt

Donostia, 1920ko irailaren 3,

Camille estimatua,

Barkatu lehenago idatzi ez izana, baina azken urteetan gerra ondoan, bizitzak norabide arriskutsuetatik eraman nau. Zer moduz doakizu bizitza Edinburgon? Jarraitzen al duzu zure ikerketak aurrera eramaten? Ziur naiz zure gaitasun paregabeekin aurkikuntza garrantzitsuren bat egingo duzula berehala.

Ni oraintxe bertan Donostian bizi naiz, eta Hendaian pasa genituen gaztetako udara luzeak gogorarazi dizkit. Oraindik etortzen al zara euskal kostaldera udaran? Elkar ikusteko aukera paregabea izango litzateke! Urte asko pasa dira eta uste dut orain Donostiako bizi-giroa asko aldatu da bisitatu genuen azkeneko alditik. Kasinoa eraiki dute eta mundu guztiko jendea etortzen da bertako hondartzaz eta kafetegitaz gozatzera. Ez dut esango Paris denik, baina pirineoetatik behera dagoen herrietatik, Parisen antza gehien duena dela esango nuke, agian Casablancarekin parekaturik! Festak ugariak dira, eta hiriak erraztasun asko jartzen dizkie kanpotarrei bertan ezarri gaitezen. Nire bizitza azken boladan ez da oso lasaia izan eta banuen horrelako leku bat topatzeko gogoa.

Nire enpresarentzako aukera politak aurkitzen ari naiz lurralde honetan, eta espero dut laster hemen ere filial bat eratzeko aukera izatea. Gure botikak garatzeko onddo eta itsas-landare interesgarriak topatzen ari naiz, eta kostaldeko herri txikiak ikertzen nabil ea hauek hazteko leku aproposen bat aurkitzen dudan. Gauza bitxi bat gertatu zait lan honetan nabilela, Camille. Badirudi bertako arrantzale talde bat nire kuriositateaz konturatu dela, eta laguntzeko prest agertu dira. Getarian topatu nituen hasiera batean, eta bertako landareak bilatzen nenbilela hurbildu zitzaizkidan. Marea beherean soilik agertzen ziren bidezidor batzuk erakutsi eta haiekin adiskidetu nintzen, pare bat sagardo botila edan ostean. Egun horretatik aurrera nirekin etorri ohi dira eta nik ikusteko aukera gutxi izango nituzkeen arrokarte eta kobazulo ezberdinetarako sarbideak erakusten dizkidate. Haien txalupetan joateko aukera ere ematen didate, eta badirudi euskal kostalde guztian naizela ezaguna jada! Nik haien laguntza eskertzeko dirua eskaini diedan arren, ez dute ezer jaso nahi! Jende arras arraroak izan dira beti arrantzaleak nire ustez, baina hemengo adeikortasunik ez dut inoiz ezagutu. Baten bati entzun diot ilargiaren zikloak eta jarraitzen dituztela, beraz adiago egongo naiz datozen txangoetan ea zure ikerketaren batentzako lagungarri izan daitezkeen. Kar, kar, kar!

Zure lan artean tartetxo bat aurkituko bazenu, zure berri izatea gustatuko litzaidake.

Zure betiko laguna, Paul,

P.D. Idatzi nahi badidazu helbide hontan egin dezakezu: 156 Postakutxatila Donostia, Spain
P.P.D. Eskertuko nizuke ez bazenu nire izena eskutitzean jartzen.

Flammarion doktoreari:

Gutun hau bidaltzen dizut, berau entregatu duen emakume gaztea babestuko duzulakoan. Sophia izena du, nire alaba da. Eta aldez aurretik barka egoera honen premiak aztoratu bazaitu.

Ez dakit nigaz oroituko zaren. Aspaldi elkar ikusi ez baitugu eta. Çiçi naiz, lizeoan elkarrekin ikasi genuen. Orduan, eta orain ere, zurea bezalako kuriositatea duten emakumeak harriduraz eta… onartuko dut, inbidiaz begiratu izan ditut. Ibilbide zail eta deserosoak hartu eta hauei aurre egiteko gaitasuna duten…duzuten emakumeak, alegia. Gizonen mundu honetan ez baita erraz jakintsuen artean leku bat topatzen. Zoriontzen zaitut bide batez.

Ez nau harritu zure adimenak urrun eraman zaituela. Beti izan zinen emakume argi eta ederra, gugatik inork xoxik ematen ez zuenean ere etorkizun handia izango zenuela jakin banekien. Baina zure aurkikuntzen ohiartzuna nire belarrietara iritsi zen lengoan, “Lizzo” maistraren hiletan eta benetan alaitu ninduen. Gogoratzen duzu “Le dégoûtant Lizzo” ? Beno, agian orain lurrazpian dagoela Andere Elizabeth egokiagoa da. Maistra hark gure gaztaroa irainez zikindu besterik egin ez zuen arren. Inondik etorritako gorroto amaigabea zigun. Egon bedi zizareen artean. Adeitasunez gogoratzen dut gure gaztaroa, gertatu zitzaiguna ahaztu ezin badut ere. Izatez inoiz baino indartsuago oroitzen dut azkenaldian ez dakit zergatik.

Gutuna eman dizun neskatoak badu ere zurearen moduko begirada, izarretan galdutako disdira islatzen duen horietakoa. Niri, “Rêverie” horrek ihes egin izan dit beti, baina neskak adina hartu du eta, nire eskuetatik ihes doa, nahi edo ez. Nik erakutsi ahal diodana amaitu delakoan nago. Eskolak amaitu ditu, baina ez dut nahi berarentzat hau muga izatea, eta horregatik, zure babesean jartzeko eskaera egiten dizut. Gizon gaiztoen eskuetatik urrun. Besteerik ez bada zure ezagutzen azpian ahal duen guztia xurgatuz, nireaz ezberdina den etorkizun bat eraikitzeko aukera izango duela uste dut. Neska argia eta langilea da

Jakin ez dela neskatoaren irtenbide bakarra, baina bada nire begietan bere ezagutzarekiko desira asetuko duen onena. Hartu faborez nire erregu hau, eta eskaera onartezina izanez gero, esaiozu neskatoari. Ulertuko du.

Adeitasunez. “Çiçi” Claudine Clauvelle

P.S. Ba al duzu Ottorekin kontakturik? Ohiko kontaktu bidean ez du erantzuten, eta orain ez dakit non dabilen. Bere laguntza beharko dut ekialdera zeharkatzeko. Bere helbide fidagarririk bazenu eskertuko nuke.

Viena, Lehen Austriar Errepublika, 1920ko Otsailak 29an

Camille adiskide maitea,

Zeinen pozgarria den urte hauen ondoren zure berri izatea. Aspaldian ez genuen elkar idatzi eta benetan espero dut bizitza ondo doakizula.

Aldizkarietako argitalpenetatik ikasi izan dut zure ikerketen arrakastaz. Zoritxarrez, apenas ezagutzen dut Parapsikologia arloa eta zure azken aldiko lana nahiko ezezaguna egiten zait. Hala eta guztiz ere, eskertzen dizut zuretzat hain erabakigarria den une honetan nire iritzia eta laguntza eskatzea.

Dakizunez, ni neu beti saiatu izan naiz erabakiak buru hotzez hartzen eta normalean nire erreserbak izango nituzke horrelako auzietan, batez ere aurkikuntza hauek komunitate zientifikoak oraindik onartu ez baditu. Badira hala ere azken aldian azaldu ezin ditudan gertakariak eta nire usteak zalantzan jartzen hasia naiz.

Finantziazioa eskatu didazu, zure ikerketak aurrera eramateko. Zure grina zalantzan jartzen ez ditudan arren, ezin dizut une honetan laguntza ekonomikorik eskaini. Badakit hori ez dela erantzun espero zenuena, situazioa hobe ulertu beharra daukat aurrena.

Gure lagun Gustave Dauphinen berri jaso dut gaur Tuvalu uharteetatik, alarma moduko batekin. Bertako biztanleek etxeetan irudi hau marrazten omen dute eta Sortaldeko Espresoaren lanetan maiz ikusi ditugun marken antzekoegia egiten zait. Gainera, badirudi zuk bidalitako seiluak irudi berdina duela! Ez dakit honi buruz zer pentsatu eta jakingo al zenuke zuk zerbait?

Zure betirako laguna,

Karl Otto Eberhardt