• 15 Posts
  • 214 Comments
Joined duela 2 urte
cake
Cake day: abe. 03, 2020

help-circle
rss

Hainbat hizkuntzatako bideoak onartu dituztela ikusi dut, tartean ingelesez, gaztelaniaz, frantsesez eta oso oker ez banago errumanierazko bideoak daudela ikusi dut. Agian egunen batean euskarazko bat kargatzen probatu beharko…


gaba ez da hitz zikina; gaba esaten ez den toki askotan gabon! esaten da. ‘gaua’ > ‘gaba’, ‘arauera’ > ‘arabera’. Fenomeno fonetiko-fonologiko xinple bat dago hor:

            '-au-' + -bokal => '-ab-' + -bokal

Gaur egun ‘gau’, ‘arabera’, idazten da batuan; oso antzekoak diren bi aldaeren artean bat aukeratzea erabaki zen. Zabalduena.

Euskara batua sortu zutenek, ezer baino lehen grafia bateratu bat beharrezkoa zela pentsatu zuten: ‘eche barria’ , ‘etche berria’, ‘etxe berria’… Erabaki zuten hatxe batzuk erabiltzea (bokalen aurrean eta bokalen artean), eta beste hatxe batzuk baztertzea (kontsonante hasperendunak). Hamarkada batzuk geroago, gezurra dirudi hatxearen kontu hori bere garaian hain polemikoa izatea.

Ortografia batua 1968 egiteko proposamenen ostean, aditz paradigma bateratu bat behar zen 1972, eta oinarri bezala erdialdekoa hautatu zen, mendebaldeko eta ekialdekoen kaltean. Tradizio gehien zuten forma biziak hautatzeko asmoa egon zela uste dut. Euskal Herrian hiri nagusi euskaldun bat egon izan balitz, bere garaian frantziarrek Paris edo katalanek Bartzelona izan zuten legez, hiri horretako euskara izango zen eredua, ia ziur, baina Bilbo, Donostia, Iruñea, Baiona, Gasteiz… erdaldunduta egonik, erdialdeko euskalkiak hartu ziren eredu.

Belaunaldi pare bat besterik ez dira igaro hautaketa horiek egin zirenetik, eta nahiko harrigarria da euskara batuak izan duen arrakasta. Argitara ematen diren euskarazko ia dokumentu guztiak batuan idatzita ematen dira.

Nire euskalki bakarra euskara batua da, baina ez dut inolako problemarik bakoitzak bere euskalkia erabiltzen badu, Koldo Zuazok bere garaian erakusten zuen bidetik.

  • Zuazo, Koldo. (2000). Euskararen sendabelarrak. Alberdania ISBN 84-95589-05-2. PMC 434333853

@aldatsa​k egindako ikerketatxo horrek erakusten du aditz paradigma hautaketak egin zutenek, Mitxelenak-eta, garai hartan informatikaren laguntzarik gabe, tradizio handien zuten formak hobesteko gogoa izan zutela eta gehienetan asmatu zutela. Informatikaren laguntzarik gabe ezin zuten ondo jakin zein aldaerak erabili ziren gehiago eta zeintzuk gutxiago, baina Mitxelena bezalakoek bazekiten zeintzuk idazle hartu ereduzko bezala: bere garaian, idazle garaikideek ere ereduzkotzar jotzen zituzten idazleak.

Aditz paradigma osatzerakoan, tradizioari begiratu zitzaion, ezer baino lehenago, eta gero logikari, hutsuneak betetzeko.


____________-ko International Physics Center, nazioarteko fisikari bikainak elkarrekin ikertzeko eraiki zen zentroa non dago? (Zein udaletan?)


Zeberion 1904an jaiotako pandero jotzailea eta abeslaria. Albokari baten ondoan eta soinujole baten ondoan abesten zuen plazaz plaza. Bere burua animatzeko oihukatzen zuen: Aupa ______ ! Izena?


Euskal Mendizale Federazioak, hiru hilabetean behin, argazki ederrez hornitutako aldizkari bat argitaratzea sustatzen du… Aldizkariaren izena?


Gipuzkoako zein herritan jokatu izan da urtero, irailean, 1955 geroztik, ardi-txakurren, artzain-txakurren nazioarteko txapelketa?


Badago herri kirol bat non lasterkariek lurrean utzitako artaburu batzuk edo egur zati txiki batzuk batu eta saski batean gorde behar dituzten. Zein izena du herri kirol horrek?


Nongo auzoa da Gamarragutxia?


Nongo auzoa da Itzubaltzeta?


Zein da Zumarragatik hurbilen dagoen udalerria? (Urola ibaiaren beste aldean).


Nori, zein abeslariri, deitzen diote “Orioko bardoa”?


Euskarazko folk musika taldea, Euskal Herriko mendebaldekoa, 1971n sortua eta, Euskal Herrian jardunean urte gehien, 44 urte, eman zuena izan ondoren, 2015eko azaroaren 22an desegin zen taldea. Gabriel Arestiren, Beñat Etxepareren hitzekin abestiak osatzen zituzten. Entzuleak abesten jartzen zituzten ‘Pub Ibiltaria’ izeneko kontzertuetan eta zuzenekoak ere grabatzen zituzten… Taldearen izena?


BorderColors D Posta helbide edo kontu edo identitate askorekin horniturik bazaude, baliteke okerreko posta elektronikotik bidaltzea behin edo behin. Gehigarri honek akats hori saihesten laguntzen dizu. Kolorezko ingurune bat gehitzeko aukera ematen dizu “mezu berria” leihoaren inguruan edo gainean, goiko aldean. Horrela, zure identitate bakoitzak kolore bat izango du eta horrek lagunduko dizu bidalketak behar den helbidetik bidaltzen. https://addons.thunderbird.net/eu/thunderbird/addon/bordercolors-d/


Manually sort folders. Aldi berean kontu asko erabiliz gero, agian ez zaizu gustatzen Thunderbird-ek eskaintzen dizun ordena. Gehigarri hau instalatu, joan menuko Tresnak horretara, zabaldu gehiagarriak ematen duen zerrenda… eta bi minututan kontuak zure gustura ordenatu. Berrabiarazi eta listo. https://addons.thunderbird.net/eu/thunderbird/addon/manually-sort-folders/


Sortu txantiloi taldeak: Laneko txantiloiak, lagunartekoak… Eta gero sortu talde bakoitzean txantiloi ereduren bat…

Gero mezu berriak idazterakoan, zabaldu aurretik sortutako txantiloia eta mezuaren eskema prest.

QuickTest: https://addons.thunderbird.net/eu/thunderbird/addon/quicktext/?src=search


InportExportTools NG. Posta mezuak eta sortutako karpetak inportatzeko/esportatzeko: https://addons.thunderbird.net/eu/thunderbird/addon/importexporttools-ng/


Identity Chooser > koloreen aukera ez badabil, badago beste aukera hau: https://addons.thunderbird.net/addon/bordercolors-d/


Nora joaten ziren bikotekidea eskatzera erromes, eta non ibiltzen ziren harri bitxi baten inguruan bueltaka ezkongabeak bikotekide bila (harri bitxi hori meteoritoa delako ustea dago).

Neskazaharrak joaten dira

XXXXXra, XXXXXra,

Santuari eskatzera senar on bana,

senar on bana, komeni bada.

···

Santuak esaten die,

burua(re)kin ez, burua(re)kin ez,

Zergaitik lehenago akordatu ez,

akordatu ez, orain batere ez".


1976an Euskal Herriko eta Australiako gizonezko kirolarien arteko lehia jokatu zen Donostian. Australiarrak nagusitu ziren, eta garbi geratu zen australiarrek erabiltzen zuten materiala hobea zela. Zein probatan nagusitu ziren australiarrak? (Geroztik euskaldunak beren materialak aldatu zituzten; australiarrek erakutsitako eredura igaro ziren).


Euskal Herriko herri batean, urtero, irailean, Artzain Txakurren Nazioarteko Txapelketa ospatzen da… Zein herritan ospatzen da?


Nork eraman zituen Bertsolari Txapelketa Nagusiko 2009ko eta 2017 txapelak?


Zein bertsolari izan zen ,1967ko Bertsolari Txapelketa Nagusian, unerik gogoangarrieneko protagonista? (Hasieran ikus-entzule askoren txistuak, gero txalo zaparrada jaso zuen).


Nola deitzen da EITBk eskaintzen duen zerbitzua, dageoneko emititu diren saioak, nahi den unean, (berriro) ikusi ahal izateko?


Zein da Bizkaiko udalerririk hegoaldekoena? Nerbioi ibarrean dago, Arabako eta Burgosko lurrez inguratua, Bizkaiko esklabea baita.


Arabako Zuiako kuadrillako udalerria, mugakide gehienak Bizkaian ditu (Abadiño, Atxondo) eta Gipuzkoan (Arrasate, Aretxabaleta, Eskoriatza). Zein da Arabako iparraldeko udalerri hori?


Munduko penintsula batean 35.000 dolmenetik gora daude, ia-ia munduko % 40. Zein penintsulatan daude hainbeste dolmen?


Non dago Altzürükü?


Nafarroako ipar-ekialdean badago urtegi handi bat. Izena?


Baionako kaleetako seinaleetan testuak hiru hizkuntzatan irakur daitezke. Frantsesez eta euskaraz gain, zein hizkuntzatan? (Laguntza: hirugarren hizkuntza hori bertokoa da, ez da ingelesa).


Donejakue bidea Europa osoko erromes kristauek jorratu dute, Erdi Arotik datorkigun ohitura zaharra… Bide horrek zein du helmuga?


Errolan VIII. mendeko buruzagi franko bat izan zen. XII. mendeko Errolanen kantuagatik da ezaguna nazioartean… Errolanen osaba errege franko ospetsu bat izan zen. Osaba errege horren izena?


Joana III.a Albretekoa, Nafarroako Erregina, bere garaian garrantzi handia zuen liburu bat euskarara ekartzeko agindu zuen… Itzultzaileen artean, nor da ezagunena?


Joana III.a Albretekoa, Nafarroako Erregina, bere garaian garrantzi handia zuen liburu bat euskarara ekartzeko agindu zuen… Zein liburu?


Zein Nafarroako errege izendatu zuten Frantziako errege? (Katoliko bihurtu zen Frantziako Erresumako errege bihurtzeko). Gerora, Nantesko Ediktua eman zuen, edozein erlijio kristaurako askatasuna bermatzen zuena.


Zer dela eta bisitatzen dira, gure iragana hobeto ezagutzeko, Alkerdi, Ekain, Isturitze, Venta Laperra, Santimamiñe… Zer dagi toki horietan?


Migel Antonio Zumalakarregi Imaz politikari gipuzkoarra ospetsua izan zen bere garaian, baina ospetsuago anaia jenerala… Anaiaren izena?


Udazkeneko onddozuria, Euskal Herrian topa daitezkeen perretxikoetan, jateko gozoenetako bat da… Izena latinez?


Zein da kuleto faltsuaren izena latinez?


Pako Eizagirrek [Aittu!]() plazaratzeaz gain, baditu beste audio ezezagunago batzuk Interenetera kargatuta: https://www.podomatic.com/podcasts/aittu

Audioak - zientzia dibulgazioa
Elhuyar fundazioaren eta EITBren eskutik

Haur eta gazte literatura. http://etxegiroan.eus/eu/audioak/literatura-euskaraz Literatura.
3

Aisialdia eta kirola.
Gehitu galdera berri bat **zk. iruzkin** horretan sakatuz, aisia eta kirolari buruzko galdera bat. (Zenbaki horrek zenbat galdera bildu diren adieraziko du). Hobetsi Euskal Herriari lotutako aisia eta kirol kontuak. Adibidea: Nongoa da **hamalau zortzimilakoak** lehen aldiz igo zituen emakumea?

Zientzia eta Natura
Gehitu galdera berri bat **zk. iruzkin** horretan sakatuz, **Zientzia eta Natura**ri buruzko galdera bat. (Zenbaki horrek zenbat galdera bildu diren erakusteko ere balio du). Hobetsi Euskal Herriari lotutako zientzia eta natura kontuak. Adibidea: Non zegoen, zein udalerritan zegoen, **Elhuyar anaiek** beren aurkikuntza garrantzitsuenak egiteko erabili zuten laborategia?

Arte eta Literatura
Gehitu galdera berri bat **zk. iruzkin** horretan sakatuz, **Arte eta Literatura**ri buruzko galdera bat. (Zenbaki horrek zenbat galdera bildu diren erakusteko ere balio du). Hobetsi Euskal Herriko Arte eta Literatura. Adibidea: Zein da **Bernardo Atxaga**k argitara eman zuen **lehen nobela**ren izenburua?

Ikuskizunak.
Gehitu, galdera berri bat **zk. iruzkin** sakatuz, ikuskizunei buruzko galdera bat. (zenbaki horrek zenbat galdera bildu diren erakusteko ere balio du). Hobetsi Euskal Herriko ikuskizunak. Adibidea: ***Go!azen*** telesaileko protagonistak udaleku batean elkarrekin daude… Zein da udalekuaren izena?

Geografia.
Gehitu, galdera berri bat **zk. iruzkin** sakatuz, geografiari buruzko galdera bat. (Zenbaki horrek zenbat galdera bildu diren adieraziko du). Hobetsi Euskal Herriko geografia. Adibidea: Zein da Euskal Herriko udalen artean mendebaldeko muturrean dagoena?

Historia.
Gehitu, galdera berri bat **zk. iruzkin** sakatuz, historiari buruzko galdera bat. (zenbaki horrek zenbat galdera bildu diren erakusteko ere balio du). Hobetsi Euskal Herriko Historia. Adibidea: **Zein urtetan sortu** zuten **Euskaltzaindia**?